Het verhaal achter ‘Russische Roulette’, het beruchte dodelijke spel

Volgens één theorie ontstond ‘Russische roulette’ in het tsaristische leger als een relatief “veilige” truc die toeschouwers gemakkelijk imponeerde.

Wulich […] nodigde ons uit om in een teken te gaan zitten. [Wij] gehoorzaamden hem in stilte […]. Het leek alsof ik het zegel van de dood op zijn bleke gezicht zag. Ik merkte op […] dat vaak op het gezicht van iemand die verondersteld wordt binnen enkele uren te sterven een vreemd teken van onvermijdelijk lot staat […].

“Je gaat vandaag sterven!” zei ik tegen hem.

Hij draaide zich snel naar mij toe, maar antwoordde langzaam en kalm:

“Misschien wel, misschien niet…” Vervolgens, zich tot de majoor wendend, vroeg hij: “Is het pistool geladen?” De verwarde majoor kon het zich niet goed herinneren.

Dit fragment uit de klassieke roman ‘De Held van Onze Tijd‘ van de grote Russische auteur Michail Lermontov beschrijft een weddenschap tussen twee officieren in het leger van de tsaar. Zij wilden ontdekken of het lot vooraf bepaald was of door mensen werd geleid.

Bij gebrek aan voldoende empirisch bewijs grepen de partijen naar een pistool en het lot, waarbij ze een experiment uitvoerden dat sterk lijkt op wat algemeen bekend staat als ‘Russische Roulette’, een mysterieus dodelijk “spel” gehuld in raadsels.

Hoewel er tot op de dag van vandaag mensen sterven als gevolg van dit spel, is er weinig bekend over de oorsprong ervan en hoe wijdverbreid het daadwerkelijk is.

Officierenplezier

Wat zeker is over ‘Russische roulette’ is hoe populair het is als referentie voor schrijvers en producenten over de hele wereld. Talloze verhaallijnen zijn gecreëerd rond dit eigenaardige thema.

Eén populaire theorie stelt dat de niet zo bekende Amerikaanse auteur van avonturenverhalen, Georges Arthur Surdez, de term ‘Russische roulette’ voor het eerst gebruikte toen hij in 1937 een kort verhaal met dezelfde titel publiceerde in Collier’s magazine.

Het fictieve verhaal wordt verteld door een Franse soldaat, die getuige had kunnen zijn van hoe Russische officieren – die na de Bolsjewistische Revolutie in 1917 weinig te verliezen hadden – overal ‘Russische roulette’ speelden: “Aan een tafel, in een café, bij vrienden.”

Vreemd genoeg vermeldt geen enkele Russische schrijver die vóór de Bolsjewistische Revolutie van 1917 werkte ‘Russische roulette’ in hun fictieproza of biografieën. Zelfs het eerder genoemde fragment van Michail Lermontov beschrijft een situatie waarbij een enkelschots pistool werd gebruikt in plaats van een revolver (de vraag was simpelweg of het geladen of leeg was).

De meest voorkomende revolver in het Russische Rijk ten tijde van de revolutie was de zeven schots ‘Nagant’ M1895 revolver. Omdat het personage van schrijver Surdez een zes schots pistool beschrijft in zijn korte verhaal, betwijfelen velen de relatie van het verhaal tot de werkelijkheid. Het zou heel goed een fictief verhaal kunnen zijn, voortgekomen uit de fantasie van de auteur.

Veel andere theorieën beweren de echte oorsprong van het dodelijke spel te onthullen, maar geen van deze is ooit bewezen met sluitend bewijs. Sommigen geloven dat ‘Russische roulette’ ontstond als een manier voor de politie om druk uit te oefenen op gevangengenomen verdachten; anderen zeggen dat gevangenisbewaarders gedetineerden dwongen om ‘Russische roulette’ te spelen terwijl ze weddenschappen afsloten; weer anderen beweren dat ‘Russische roulette’ opkwam in het Tsaristische leger als een relatief “veilig” trucje dat toeschouwers gemakkelijk imponeerde.

Opmerkelijk is dat de fictieve Russische officieren in het korte verhaal van Surdez slechts één kogel uit de cilinder van de revolver haalden en de andere kogels in hun kamers lieten zitten. Zo verminderden ze aanzienlijk hun overlevingskansen in het spel. Hoe schokkend het ook mag klinken, ondanks het grote risico zijn de kansen om ‘Russische roulette’ te overleven relatief hoog als het met slechts één kogel wordt gespeeld.

De wiskunde achter het ‘spel’

Russische roulette volgt de wetten van de kansberekening: de kans dat het pistool afgaat, neemt toe met elke lege kamer, gezien er een vast aantal lege kamers in de cilinder van een revolver zit en aangenomen dat de cilinder niet na elk schot wordt gedraaid.

De klassieke variant van het spel wordt gespeeld met een zes-schots revolver, die zes kamers heeft waarvan er slechts één een kogel bevat. Vervolgens wordt de cilinder willekeurig gedraaid en gestopt. Het spel begint wanneer de eerste speler de loop tegen zijn hoofd plaatst en de trekker overhaalt.

Het spel begint wanneer de eerste speler de loop tegen zijn hoofd plaatst en de trekker overhaalt. Als alle andere factoren gelijk blijven, is de kans dat het pistool vanaf de allereerste poging afgaat één op zes, ofwel 16,6 procent; bij de tweede 20 procent, de derde 25 procent; de vierde 33,3 procent; de vijfde 50%; het zesde schot is altijd fataal met 100 procent.

Met andere woorden, als de eerste vijf schoten niet afgaan, gaat het zesde schot altijd af.

De speler die als tweede schiet (als er slechts twee spelers deelnemen aan het spel) heeft een voordeel: hij hoeft niet te schieten als de eerste overlijdt.

Maar als de eerste speler overleeft, dan worden de overlevingskansen van de tweede speler sterk verminderd: nu is de overlevingskans 66,6%, in tegenstelling tot de 83,3% die de eerste speler had tijdens hun eerste schot, tenzij de tweede speler de cilinder van de revolver opnieuw draait.

Het is voor elke speler altijd gunstig om de cilinder voor elk schot te draaien, omdat op deze manier hun overlevingskansen terugkeren naar de oorspronkelijke 83,3%.

Zo verrassend als het klinkt, is een persoon die besluit om ‘Russische roulette’ te spelen (hoewel we je ten zeerste afraden dit te doen!!!) en dit slechts één keer doet, in theorie favoriet om het spel te overleven. Alleen statistisch gezien, want in de praktijk kan zo’n truc zeer gruwelijke gevolgen hebben.

Schokkend genoeg blijven mensen ook vandaag de dag ‘Russische roulette’ spelen, zoals meerdere gevallen bevestigen. Bijvoorbeeld, één medisch onderzoek bestudeerde in 2008 alleen al 15 gevallen van overlijden door ‘Russische roulette’ en vergeleek dit met 75 gevallen van zelfmoord buiten dit wrede spel. Verrassend genoeg toonde de studie aan dat de meeste slachtoffers van ‘Russische roulette’ Afro-Amerikanen waren, terwijl blanke Amerikanen vaker slachtoffer waren van andere vormen van zelfmoord. Een typisch portret van een ‘Russische roulette’-speler (in de VS) volgens de studie, is een jonge ongehuwde zwarte man.

Een andere medische studie uit 1987 ontdekte dat mensen die het risico namen om ‘Russische roulette’ te spelen, aanzienlijk minder waarschijnlijk depressief waren, maar eerder een geschiedenis van drugs- en alcoholmisbruik hadden dan andere zelfmoordslachtoffers.

Het is huiveringwekkend om te beseffen dat er zoveel gevallen zijn van slachtoffers van ‘Russische roulette’ (het aantal daadwerkelijke spelers zou aanzienlijk hoger kunnen zijn) dat medisch onderzoek mogelijk maakt.

We zullen misschien nooit de ware oorsprong van dit dodelijke spel kennen, maar we kunnen aannemen dat het waarschijnlijk veel wijdverbreider is dan we aanvankelijk dachten.

---

---