Neem een Homerisch bad

Eén van de dingen die ik leuk vind aan het boek, de Ilias en de Odyssee, is dat ik altijd nieuwe dingen opmerk als ik het herlees. Bij de laatste keer lezen viel me het belang van baden in beide Homerische werken op. Bij Homerus dient het bad op verschillende manieren als ritueel. In zowel de Ilias als de Odyssee nemen krijgers die terugkeren van het slagveld een bad om het bloed en vuil van de strijd fysiek en spiritueel van zich af te wassen. In dit geval dient het bad als een reinigingsritueel.

We zien dit het meest dramatisch in de Ilias nadat Odysseus en Diomedes de Thracische koning Rhesus tijdens een nachtelijke operatie hebben gedood. Ze keren terug naar het Griekse kamp, springen in de oceaan om hun zweet af te wassen en stappen dan in een koperen badkuip om te genieten. Nadat ze in het bad hebben rondgehangen, zalven ze zich met olie. Het bad speelt ook een vitale rol in het oude Griekse concept van gastvrijheid, of xenia.

Wat is Xenia?

Xenia was een op eer gebaseerde etiquette die betrekking had op de relatie tussen gastheren en gasten, vooral tussen gastheren en gasten die vreemden voor elkaar waren. Dus hoe zag goede xenia eruit in het oude Griekenland? Welnu, van een gastheer werd verwacht dat hij iedereen die aanklopte in zijn huis verwelkomde. Voordat een gastheer een gast zelfs maar zijn naam kon vragen of waar hij vandaan kwam, moest hij de vreemdeling eten, drinken en een bad aanbieden.

Pas nadat de gast klaar was met eten, kon de gastheer informeren naar de identiteit van de bezoeker. Nadat de gast had gegeten, werd van de gastheer verwacht dat hij hem een slaapplaats aanbood. Van de gasten werd op hun beurt verwacht dat ze hoffelijk en respectvol waren tegenover hun gastheren. Bezoekers mochten tijdens hun verblijf geen eisen stellen of tot last zijn.

Van de gasten werd verwacht dat ze de gastheer en zijn huishouden zouden vermaken met verhalen uit de buitenwereld. De belangrijkste verwachting was dat de gast zijn gastheer dezelfde gastvrije behandeling zou bieden als hij ooit in het thuisland van de gast zou reizen. Als je eenmaal het oud-Griekse concept van xenia begrijpt, zul je het overal in oude Griekse teksten gaan zien. De Odyssee is eigenlijk de Griekse bijbel over xenia. Vrijwel elk verhaal erin heeft iets te leren over het verwaarlozen of handhaven van de principes van xenia.

We zien vooral het bad van gastvrijheid in de Odyssee. De zoon van Odysseus, Telemachus, krijgt een welkomstbad van Nestor en Odysseus krijgt een aangenaam en verjongend bad van de Phaeaciërs nadat hij aan de kust is aangespoeld. Het bad is ook een ritueel van thuiskomen en overgang. Wanneer een Homerische held thuiskomt, is het eerste wat hij doet een bad nemen. Het bad wordt een ritueel waarmee de krijger kan overstappen van de openbare wereld van inspanning, gevaar en streven naar een privéwereld van persoonlijke en huiselijke belangen.

Wat interessant is aan deze homerische thuiskomstbaden, is dat het vaak scènes zijn waarin de ware identiteit van een held wordt onthuld. Het bad wordt een manier voor een man om zowel zijn letterlijke helm als zijn metaforische masker af te zetten en zijn naaste vertrouwelingen te laten zien wie hij werkelijk is. Het bad maakt een Homerische held kwetsbaar.

Een homerisch bad nemen als een ritueel van thuiskomen en overgang in je eigen leven

We denken meestal aan vrouwen die in bad gaan om te ontspannen. Maar zoals hierboven besproken, wordt het bad al duizenden jaren door mannen gebruikt om te ontspannen en te herstellen. Eigenlijk zouden wij mannen meer overgangsrituelen kunnen gebruiken. Tijdens de werkdag banen we ons een weg door de drukte van het openbare leven.

Terwijl slechts enkelen van ons fysiek vies worden van ons werk, voelen de meesten van ons waarschijnlijk een beetje psychisch vuil op zichzelf na een stressvolle dag op kantoor. Ook al willen we die stress niet mee naar huis nemen bij onze familie en vrienden, toch doen we dat vaak, omdat we geen overgang maken tussen werk en prive. Nadat je thuiskomt van kantoor, of na het beëindigen van je werkdag thuis, neem je een bad voordat je aan de rest van de avond begint.

Als het nemen van een bad aan het einde van de werkdag niet praktisch is omdat je een gezin hebt dat je aandacht wil zodra je door de deur loopt, neem dan je bad nadat de kinderen naar bed zijn gegaan om de overgang te markeren tussen de tijd dat je besteed aan anderen en de tijd die je aan jezelf hebt. Als je geen tijd hebt voor een dagelijks bad, neem er dan een op vrijdagavond om de stress van de vorige dagen te compenseren en de overgang van de werkweek naar het weekend te markeren.

Hoe een Homerisch bad in de 21e eeuw eruit ziet

Zorg dat je een dienstmaagd of godin bij de hand te hebt om je in te zepen.(Eventueel vrouw/vriendin of natuurlijk helemaal zelf doen) Vul een badkuip met heet water. Voeg wat Epsom-zout toe, misschien geparfumeerd met lavendel of eucalyptus.

Steek een kaars aan. Geniet van je bad. Droog je na ongeveer 20 minuten af met een mooie kwaliteits-handdoek en zalf jezelf met olie of gewoon een goede body-lotion. Trek een knusse badjas aan en ga aan de slag met de persoonlijke bezigheden van je keuze. Rondhangen met wat vrienden. Breng tijd door met familie. Werk aan je hobby’s.

Je hebt de rotzooi van de alledaagse wereld achter je gelaten en bent overgestapt naar je privéleven. We moeten manieren vinden om te herstellen. Ontspanning en slaap zouden allemaal een rol moeten spelen in dat herstelproces. Maar vergeet het Homerisch bad niet!